Kontynuując temat zachowku, w dzisiejszym wpisie poruszamy tematykę możliwości jego dochodzenia w sytuacji, gdy dziedziczenie odbywa się nie na podstawie testamentu, lecz na podstawie USTAWY.

Dziedziczenie TESTAMENTOWE a zachowek

Wspomnieć na początku należy, że w związku z brzmieniem przepisów prawa regulujących zachowek, przyjęło się powszechnie łączyć instytucję zachowku tylko z dziedziczeniem na podstawie testamentu.

Nie budzi żadnych wątpliwości standardowa sytuacja, kiedy to spadkodawca pomija w testamencie osobę najbliższą (np. swojego małżonka czy dziecko) i osoba ta występuje następie przeciwko spadkobiercy wymienionemu w tym testamencie o zapłatę zachowku. Przepisy w tym zakresie są dość jasne i nie wywołują większych trudności interpretacyjnych. Problemem może być co najwyżej ustalenie wysokości należnego zachowku (ze względu na konieczność oszacowania wartości składników majątku spadkowego, przypadających osobie nabywającej je na podstawie testamentu).

Dziedziczenie USTAWOWE a zachowek

Co jednak w sytuacji, gdy zmarły nie pozostawił testamentu i wobec tego, dziedziczenie odbywa się na podstawie przepisów ustawy? Czy spadkobierca ustawowy może dochodzić zachowku?

Na drugie z zadanych pytań należy odpowiedzieć twierdząco. Istnieje bowiem możliwość dochodzenia zachowku przez osobę dziedziczącą w drodze ustawy, przy czym musi się ziścić kilka przesłanek ku temu.

W jakiej sytuacji i od kogo spadkobierca ustawowy może zatem dochodzić zachowku?

Dochodzenie zachowku przy dziedziczeniu ustawowym dotyczy sytuacji, gdy spadkodawca jeszcze za swojego życia rozdysponował całym lub prawie całym swoim majątkiem na rzecz jedynie części osób uprawnionych do zachowku. Aby to zobrazować posłużymy się następującym, najczęściej spotykanym w naszej praktyce zawodowej przykładem, kiedy to zmarły spadkodawca posiadając dwójkę dzieci (załóżmy, że syna i córkę) przekazał za życia wszystkie swoje nieruchomości w drodze darowizny córce. Syn nie otrzymał tą drogą niczego. Następnie po śmierci ojca, w wyniku przeprowadzonego postępowania spadkowego okazało się, że w skład spadku po nim nie wchodzi już nic wartościowego.

W wyżej opisanej sytuacji synowi zmarłego przysługuje prawo dochodzenia zachowku od obdarowanej siostry i nie ma tu znaczenia, że rodzeństwo to dziedziczy po ojcu na podstawie ustawy. W takim bowiem wypadku należy się zachowek na podobnych zasadach jak przy dziedziczeniu testamentowym, przy czym wartość substratu zachowku ustalana będzie nie na podstawie wartości majątku spadkowego (którego nie ma, gdyż zmarły wyzbył się majątku przed śmiercią), lecz na podstawie wartości uczynionej przez zmarłego darowizny.

Podsumowując zatem, jeśli spadkodawca jeszcze za życia rozdysponował składniki swojego majątku w formie darowizny na rzecz spadkobierców z pominięciem jednego lub kilku, pominiętemu spadkobiercy należy się zachowek. Warto o tym pamiętać i dochodzić swoich praw.

Końcowo wskazujemy, że poprowadzenie sprawy o zachowek warto powierzyć profesjonalnemu pełnomocnikowi, który pomoże w ustaleniu, czy zachowek na pewno się należy, jak również doradzi przy ustaleniach związanych z obliczeniem żądanej kwoty zachowku. Jeżeli potrzebujesz tego rodzaju wsparcia, zapraszamy do Kontaktu!