W świetle obowiązujących przepisów prawa spadkobierca, któremu przysługuje określony udział w spadku (np. jest uprawniony do ½ lub 1/3 całości spadku) może wedle swojego wyboru rozporządzić całym tym udziałem (a zatem faktycznie wyzbyć się spadku) albo też przysługującym mu udziałem w poszczególnym przedmiocie wchodzącym w skład spadku (dla przykładu -> spadkobierca może sprzedać przysługujący mu udział ½ w danej, konkretnej rzeczy, np. nieruchomości). Czy jednak spadkobierca powinien spełnić jakieś szczególne warunki zanim zawrze właściwą umowę? O tym w dzisiejszym artykule.

Zbycie udziału w przedmiocie należącym do spadku.

Zgodnie z art. 1036 Kodeksu cywilnego (dalej K.C.), Spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.

Z powyższego przepisu wynika generalna zasada, w świetle której rozporządzenie udziałem w przedmiocie należącym do spadku ograniczone jest wymogiem uzyskania zgody pozostałych spadkobierców (zatem dla przykładu, jeżeli planujemy sprzedaż przysługującego nam udziału w wysokości 1/2 w nieruchomości, wówczas zobligowani jesteśmy działać za zgodą pozostałych spadkobierców). Niemniej jednak podkreślić trzeba, że brak zgody pozostałych spadkobierców nie powoduje, że czynność prawna zbycia będzie uznawana z góry za nieważną. Brak zgody któregoś ze współspadkobierców może natomiast powodować, że w stosunku do tego współspadkobiercy, zawarta przez nas umowa zostanie potraktowana jako bezskuteczna. Będzie to mogło mieć miejsce tylko w sytuacji, gdyby umowa naruszała przysługujące temu spadkobiercy uprawnienia z tytułu działu spadku.

Skutkiem uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do danego spadkobiercy, jest przeprowadzenie działu spadku w taki sposób, jak gdyby kwestionowana umowa nie została nigdy zawarta.

Zbycie udziału w spadku.

Kwestia zbycia całego udziału spadkowego (a zatem nie udziału w konkretnym przedmiocie, ale udziału przysługującego w stosunku do całej masy spadkowej) uregulowana została w art. 1051-1053 K.C. Zgodnie z wymienionymi przepisami Spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego.Co więcej, Umowa zobowiązująca do zbycia spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej spadek, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do zbycia spadku.

Jak wynika z powyższego, zbycie udziału w spadku nie wymaga uzyskania zgody pozostałych spadkobierców. W tym zakresie decyzja o pozbyciu się spadku nie została ograniczona szczególnym warunkiem w postaci zgody innych osób. Ustawodawca zastrzegł jednak dla umów zarówno zobowiązujących, jak i przenoszących udział spadkowy, formę szczególną – tj. formę aktu notarialnego.

Warto też podkreślić, iż w przypadku zbycia całego udziału spadkowego, jego nabywca wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy (co nie ma miejsca w przypadku opisywanego wyżej zbycia udziału w konkretnym przedmiocie należącym do masy spadkowej). Zatem nabywca nie tylko nabywa określone składniki majątkowe, ale będzie on także ponosił odpowiedzialność za długi spadkowe w zakresie tożsamym z odpowiedzialnością zbywcy. Ich odpowiedzialność będzie solidarna. Nabywca ponosi dodatkowo odpowiedzialność względem zbywcy, że wierzyciele nie będą żądali od zbywcy zaspokojenia długów spadkowych, przy czym kwestię tę strony mogą uregulować odmiennie w treści zawieranej przez siebie umowy dotyczącej zbycia udziału spadkowego.

Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa spadkowego? Chciałbyś przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się przygotować artykuł, który rozwieje Twoje wątpliwości.

Ilustracja: pixabay.com, by geralt