Coraz więcej osób znajdujących się w złej sytuacji finansowej korzysta z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej. W trakcie przedmiotowego postępowania dłużnikowi przyznany zostaje syndyk powołany do rozporządzania majątkiem dłużnika oraz zawierany zostaje plan spłat zadłużenia. W skrócie upadłość konsumencka działa w ten sposób, że jeśli dłużnik będzie spłacał zobowiązania zgodnie z planem, to reszta jego długów zostanie umorzona. Co dzieje się, gdy dłużnik w trakcie realizowania planu spłat otrzyma spadek, a co gdy sam zostanie spadkodawcą, czy jego następcy prawni będą zobowiązani spłacać zadłużenie?

Uzyskanie spadku po ogłoszeniu upadłości

Dla wskazania czy spadek został nabyty przez dłużnika po ogłoszeniu upadłości, ważna jest chwila otwarcia spadku. Zgodnie z ustawą kodeks cywilny otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Wobec powyższego, jeśli otwarcie nastąpiło po ogłoszeniu upadłości, masa spadkowa wchodzi do masy upadłości dłużnika. Jednak syndyk – jako osoba zarządzająca majątkiem – nie składa oświadczenia o przyjęciu spadku przez dłużnika, bowiem spadek z mocy prawa zostaje przyjęty przez dłużnika z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że do masy upadłościowej wejdzie majątek, który pozostał po spłaceniu ewentualnych zobowiązań zmarłego spadkodawcy. Jeżeli natomiast zadłużenie spadkodawcy przekracza wartość majątku dłużnika, zadłużenie nie wchodzi do jego masy upadłościowej.

Wobec powyższego, jeśli w skład spadku wchodziły aktywa, to zostają one przekazane na zobowiązania. Taka sama sytuacja ma miejsce, gdy dojdzie do ustanowienia zapisu na rzecz upadłego. W takich okolicznościach, zgodnie z zasadami ogólnymi dotyczącymi zapisu, syndyk zajmuje majątek obejmujący zapis, niezależnie od postępowania spadkowego.

Należy jednak przy tym podkreślić, że jeśli w skład spadku wchodzą wierzytelności i prawa wątpliwe co do istnienia lub możliwości ich wykonania, spadek może zostać wyłączony z masy upadłości. Wyłączeniu podlega także spadek, jeśli w skład masy spadkowej wchodzą składniki trudno zbywalne albo z innych przyczyn wejście spadku do masy upadłości nie byłoby korzystne dla postępowania upadłościowego.

Uzyskanie spadku przed ogłoszeniem upadłości

Zgodnie z ustawą prawo upadłościowe, jeśli otwarcie spadku nastąpiło przed ogłoszeniem upadłości, a do chwili jej ogłoszenia nie upłynął jeszcze termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku i powołany spadkobierca oświadczenia takiego nie złożył, sytuacja wygląda tak samo, jak w chwili, gdyby nabycie spadku nastąpiło po ogłoszeniu upadłości. Oznacza to, że dłużnik nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a do masy upadłościowej wejdzie majątek, który pozostał po spłaceniu ewentualnych zobowiązań zmarłego spadkodawcy. Jeżeli natomiast dłużnik miałby w zamiarze spadek odrzucić, by ochronić nabyty majątek, bowiem w razie odrzucenia spadku w jego miejsce weszliby dalsi następcy prawni, a sytuacja ta byłaby krzywdząca dla wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, mógłby żądać, aby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego.

Śmierć dłużnika a upadłość

W razie śmierci dłużnika, wobec którego wszczęta została procedura upadłościowa, w jego miejsce do postępowania mogą wejść jego następcy prawni. Decyzja spadkobierców o przystąpieniu do postępowania upadłościowego, po śmierci dłużnika, jest dobrowolna. Od momentu, kiedy spadkobierca wstępuje do postępowania o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, przejmuje prawa i obowiązki zmarłego dłużnika przyznane przez ustawę, na podstawie której toczy się postępowanie. Zdarza się, że spadkobiercy zmarłego dłużnika nie są znani lub żaden z nich nie zdecydował się wstąpić do postępowania. W takiej sytuacji sędzia-komisarz na wniosek syndyka albo z urzędu ustanawia kuratora i postępowanie toczy się nadal.

Wobec powyższego ustawodawca przewidział przepisy pozwalające nam wskazać, jak należy postępować w chwili śmierci konsumenta w trakcie postępowania upadłościowego. Ustanowione przepisy pozwalają na to, aby rozpoczęte postępowanie nawet w obliczu zgonu dłużnika, mogło być kontynuowane, a wierzyciele zmarłego upadłego posiadali nadal szansę na odzyskanie swoich pieniędzy.

Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa spadkowego? Chciałbyś przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się przygotować artykuł, który rozwieje Twoje wątpliwości.

Ilustracja: pixabay.com, by geralt