Istnieją sytuacje, gdy ktoś bliski umiera i pozostawia nam spadek w testamencie, bądź też stajemy się spadkobiercami ustawowymi. Zwykła sytuacja, jednak staje się ona problematyczna, gdy spadkobierca nie zamieszkuje w Polsce, ale wyjechał za granicę i powrót w celu załatwienia spraw spadkowych jest niemożliwy lub zbyt utrudniony.

Poinformowanie urzędów czy sądu, że nie mamy możliwości przybycia do Polski nie pomoże nam w uniknięciu obowiązków, które spadkobierca jest zobowiązany wykonać w związku ze śmiercią spadkodawcy.

Jeżeli przybycie jest naprawdę utrudnione, a w Polsce pozostaje rodzina bądź bliska osoba, która mogłaby pomóc w załatwieniu wszelkich formalności, istnieje możliwość uniknięcia osobistego stawiennictwa poprzez udzielenie pełnomocnictwa.

W polskim porządku prawnym rozróżniamy pełnomocnictwo ogólne oraz tzw. szczególne. Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. W zasadzie ustawodawca nie wskazał w ustawie co zalicza się do zwykłego zarządu pozostawiając swobodę interpretacyjną sądom, jak i nauce prawa.  Co do zasady  do czynności zwykłego zarządu będą zaliczać się czynność polegająca na załatwianiu bieżących spraw życia codziennego.  Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, czyli wymienienie wszelkich czynności do których dana osoba będzie upoważniona. Warto napisać pełnomocnictwo bardzo szczegółowo pamiętając, że pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji podatkowej nie uprawnia do jej sporządzenia. Do tego potrzebne jest oddzielne umocowanie.

Co do formy wyróżniamy formę zwykłą (pisemną) i szczególną (akt notarialny). Pełnomocnictwo w formie katu notarialnego jest niezbędne do rozporządzania nieruchomości, jednak z uwagi na powagę rzeczy należałoby przy udzieleniu pełnomocnictwa do załatwiania spraw spadkowych skorzystać właśnie z tej formy bądź udzielić pełnomocnictwa z notarialnym poświadczeniem podpisu.

Pełnomocnictwa można udzielić u notariusza w państwie, w którym mieszkamy. Ponadto powinien zostać on zarejestrowany/poświadczony zgodnie z procedurą w danym państwie, aby akt był ważny w państwie polskim. Następnie przesłany do Polski będzie wymagał przetłumaczenia, powinno to w zupełności wystarczyć do załatwienia formalności.

Pełnomocnictwo może zostać udzielone również przed konsulem w polskim konsulacie znajdującym się w państwie zamieszkania. Konsul poświadczy własnoręczność podpisu na udzielanym pełnomocnictwie. Od takiego pełnomocnictwa pobierana jest opłata w wysokości zależnej od kraju, w którym mieszkamy. Jednak konsul nie poświadczy własnoręczności podpisu na pełnomocnictwie dotyczącym przeniesienia własności nieruchomości bądź innych ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomościach.

Istnieje również możliwość ustanowienia w Polsce profesjonalnego pełnomocnika, który zajmie się załatwieniem wszelkich formalności. Wtedy nie ma potrzeby udzielania pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego.

Ponadto wato pamiętać, że od każdego złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 17 zł. Opłata ta nie obowiązuje, jeżeli pełnomocnictwo udzielane jest małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu lub rodzeństwu.

Ilustracja: pixabay.com, by geralt