Ładowanie...

Dziedziczenie roszczenia o zachowek

Zachowek to prawo spadkobierców wskazanych w ustawie do dochodzenia części spadku, jeśli pominięci zostali w spadkobraniu. Zgodnie z ustawą takimi osobami są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Co jednak, jeśli osoby te zmarły przed uzyskaniem zachowku, albo nie zdążyły wszcząć postępowania o jego zapłatę? Czy zachowek nadal jest należny?

Dziedziczenie zachowku

Należy wyjaśnić, że samo prawo do zachowku nie jest dziedziczne, bowiem ma charakter osobisty, jest niezbywalne i niedziedziczne. Dziedziczeniu podlega tylko skonkretyzowane już w określonej wysokości roszczenie z tytułu zachowku. Wobec tego dziedziczone jest wyłącznie roszczenie a nie prawo.

Krąg osób dziedziczących roszczenie o zachowek

„Roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy”. Przytoczony powyżej art. 1002 k.c. wprowadza krąg osób, które mają prawo dochodzić roszczenia o zachowek po pierwotnym spadkodawcy. Zgodnie z ww. podstawą prawną do takich osób należą tylko osoby uprawnione do zachowku po pierwszym spadkodawcy. Zwrot „po pierwszym spadkodawcy” zdaje się literalnie wskazywać na relację do „pierwotnego” spadkodawcy. Należy również mieć na uwadze, że jeśli osoby, które należały do kręgu osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy, nie dziedziczą po uprawnionym do zachowku, nie będą dziedziczyć roszczenia o zachowek. Nie ma znaczenia, czy dziedziczenie po uprawnionym następuje z ustawy, czy z testamentu. Taka sama sytuacja będzie miała miejsce, jeśli wśród spadkobierców uprawnionych do zachowku nie ma żadnej osoby, która należała do uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy, roszczenie o zachowek nie będzie dziedziczone i wygaśnie.

Celem zobrazowania przedstawiam przykład takiego dziedziczenia:

zmarły Bogdan K. (spadkodawca) w drodze testamentu przepisał cały swój majątek swoje żonie Celinie K. Bogdan K miał również córkę Annę K, którą w testamencie pominął. Anna K. ma tym samym prawo do zachowku, a jeśli go nie zrealizuje to roszczenie o zachowek po jej śmierci nabędą jej dzieci (przyjmując, że miała dzieci w chwili śmierci Bogdana K.). Dzieci Anny K. jako zstępni Bogdana K dziedziczą roszczenie o zachowek zgodnie z art. 1002 k.c.

Przepis art. 1002 k.c. a Konstytucja RP

Stanowisko doktryny w kwestii dziedziczenia roszczenia o zachowek jest podzielone, bowiem część jest zdania, że art. 1002 k.c. nie powinno się interpretować literalnie, a przez to krąg uprawnionych do roszczenia winien być szerszy. Wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP przepisu art. 1002 k.c. zostały podniesione w uzasadnieniu wyr. SN z 28.4.2010 r., III CSK 143/09. Trybunał Konstytucyjny umorzył jednak postępowanie o zbadanie zgodności tego przepisu z Konstytucją RP (post. TK z 8.6.2011 r., SK 14/10), przyjmując, że taka niezgodność nie zachodzi.

Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa spadkowego? Chciałbyś przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się przygotować artykuł, który rozwieje Twoje wątpliwości.

Ilustracja: pixabay.com, by stevepb

Skomentuj artykuł