Jak to już było wielokrotnie wspominane na naszym blogu, kolejność dziedziczenia określana jest na podstawie testamentu lub ustawy (w przypadku, gdy zmarły nie sporządził testamentu). Wspominaliśmy już także o możliwości dokonania zmiany testamentu przez testatora, jak i o możliwości jego odwołania. W dzisiejszym artykule skupimy się natomiast na kwestii związanej z możliwością kwestionowania testamentu po śmierci spadkodawcy.

1. Czy w ogóle możliwe jest kwestionowanie ważności testamentu po śmierci osoby, która go sporządziła?

Jeżeli zastanawiasz się, czy podważenie testamentu jest możliwe, śpieszymy z udzieleniem odpowiedzi twierdzącej na to pytanie.

2. Jaki testament może zostać podważony?

Testament można sporządzić w różnej formie. Może to być testament spisany własnoręcznie, testament notarialny, a nawet testament ustny. Każdy z tych testamentów można podważyć, przy czym zaznaczyć należy, że najtrudniejsze okazuje się podważenie testamentu notarialnego. Wynika to z faktu, że notariusz traktowany jest jako osoba zaufania publicznego i co za tym idzie, ma on obowiązek sprawdzić przed odebraniem oświadczenia ostatniej woli spadkodawcy, czy spadkodawca pojmuje istotę oraz skutki dokonywanej czynności, a także czy nie działa on pod wpływem błędu albo groźby.

3. W jaki sposób można kwestionować ważność testamentu?

Ważność testamentu można kwestionować poprzez podniesienie zarzutu nieważności w sprawie sądowej. Nie da się podważyć testamentu przed notariuszem. O tym, czy testament jest ważny może bowiem rozstrzygnąć wyłącznie sąd spadku.

4. W jakim postępowaniu można podnieść zarzut nieważności testamentu?

Zarzut nieważności testamentu jest najczęściej podnoszony w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Jednak zarzut ten podnieść można także w sprawie o zachowek, w postępowaniu w sprawie o wykonanie zapisu testamentowego, a także w sprawie o dział spadku.

5. Jakie przyczyny mogą decydować o uznaniu, że testament jest nieważny?

Testament może zostać uznany za nieważny w przypadku wykazania, że:

– osoba, która go sporządziła działała w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli (np. gdy testator cierpiał na chorobę psychiczną albo ze względu na podeszły wiek nie potrafił kierować swoim postępowaniem);

– osoba, która go sporządziła działała pod wpływem groźby;

– osoba, która go sporządziła działała pod wpływem błędu uzasadniającego przekonanie, że gdyby nie działała ona pod wpływem błędu, to nie sporządziłaby testamentu tej treści.

Testament będzie nieważny także w przypadku sporządzenia testamentu wspólnego (jednego testamentu przez dwie osoby wspólnie, np. przez małżonków) albo w sytuacji, gdy testament zostanie sporządzony w sposób wadliwy, czyli gdy nie zostaną zachowane wymogi formalne przewidziane dla danego rodzaju testamentu. Dla przykładu: kiedy brakuje podpisu własnoręcznego na testamencie pisemnym albo zamiast podpisu własnoręcznego testament zawiera podpis maszynowy albo kiedy przy sporządzaniu testamentu ustnego uczestniczyła mniejsza niż wymagana liczba świadków. Nieważność testamentu będzie zachodzić także w sytuacji podrobienia podpisu testatora przez inną osobę, co należy wykazać dowodem z opinii biegłego grafologa.

Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa spadkowego? Chciałbyś przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się przygotować artykuł, który rozwieje Twoje wątpliwości.

Ilustracja: pixabay.com, by kalhh